HISTORIA
- Szczegóły
- Kategoria: HISTORIA
Początki szkolnictwa w Cieszynie nierozerwalnie związane są z instytucją kościelną. Bowiem według dokumentów kościelnych już w XVI i XVII wieku istniała w Cieszynie szkoła parafialna z jednym nauczycielem, który równocześnie był organistą parafialnym i pisarzem kościelnym.
O takiej szkole jest mowa w dokumentach kościelnych z roku 1580, a także w protokole wizytacyjnym z roku 1651/1652, w którym wymieniony jest pisarz (scriba). Już od niepamiętnych czasów istniał przy kościele w Cieszynie urząd organisty, nauczyciela i kościelnego w jednej osobie, na utrzymanie którego przeznaczone było mieszkanie wraz z zabudowaniami ubocznymi oraz ogród i pole. Teren szkolny należał do Kapituły Wrocławskiej, a nauczyciel był opłacany przez Kościół.
Na przełomie XVII i XVIII wieku po okresie kontrreformacji powstała w Cieszynie nowa, katolicka szkoła.
Do roku 1802 mieściło się w budynku szkolnym także mieszkanie nauczyciela. Jednak ze względu na dużą liczbę dzieci brakowało sal lekcyjnych i nie wszystkie dzieci mogły uczęszczać do szkoły. W tym czasie Cieszyn i okoliczne wsie terytorialnie przynależały do państwa pruskiego. W polityce germanizacyjnej władze pruskie szczególny nacisk kładły na szkolnictwo, a zwłaszcza to powszechne w małych parafiach. Stąd też dbały o dobry stan budynków szkolnych.
W 1828 r. środkami państwowymi i samorządowymi pobudowano nową szkołę i dano jej drugiego nauczyciela. Według źródeł były dwie klasy liczące 232 uczniów, a w sąsiednim Konradowie także istniała już szkoła z jedną klasą, w której uczyło się 94 uczniów. Taki stan liczebny szkoły w Cieszynie utrzymywał się przez cały XIX wiek. W związku z tym w 1900 roku przebudowano szkołę do obecnych rozmiarów.
Na początku XX wieku szkoła liczyła 290 uczniów podzielonych na 5 klas, których uczyło 4 nauczycieli. Do obwodu szkoły należały też wsie Dobrzec i Bąków. Oczywiście nauka odbywała się w języku niemieckim. Taki stan rzeczy utrzymywał się aż do momentu, kiedy Cieszyn włączony został do terytorium państwa polskiego na mocy postanowień traktatu wersalskiego z 1919 r.
W okresie międzywojennym w polskiej szkole uczyły się dzieci zarówno polskie, jak i również te, których rodzice czuli się Niemcami. Cieszyn bowiem stał się miejscowością przygraniczną, a to oznaczało, że mieszkają tu ludzie o różnej przynależności narodowej. W owym czasie szkoła odgrywała dużą rolę jako ośrodek kultury, gdyż organizowała uroczystości i imprezy o charakterze państwowym, jak również lokalnym. Ze wspomnień mieszkańców wynika, że dzięki władzom Szkoły cieszyńskie dzieci wyjeżdżały na targi do Poznania, zwiedzały Ostrów Wielkopolski czy Kraków.
Nadszedł tragiczny dla Polaków i mieszkańców Cieszyna rok 1939. Szkoła przez okres okupacji nadal funkcjonowała, a zajęcia prowadziły córki tutejszego nadleśniczego, Michalikówny. Jedna z nich uczyła języka niemieckiego nielegalnie przed wojną. W sytuacji, gdy Cieszyn opanowali hitlerowcy bez żadnych obaw mogła swobodnie uczyć dzieci w tym języku pogłębiając nacisk germanizacyjny.
Po wojennej zawierusze i trudnych zmianach ustrojowych w nowej rzeczywistości w 1945r. znalazła się cała wieś Cieszyn a z nią Szkoła Podstawowa. W kwietniu 1945 roku przybył do Cieszyna nauczyciel, który został jednocześnie kierownikiem szkoły. Był nim Albin Rak, były żołnierz Armii Krajowej, uczestnik powstania warszawskiego i walk o wyzwolenie Polski spod niemieckiej okupacji.
Szkoła była wówczas zniszczona, brak było polskich książek i jakichkolwiek pomocy dydaktycznych, które służyłyby do nauki w języku polskim.
Ale zarówno nauczyciel jak i mieszkańcy byli pełni entuzjazmu i nie zniechęcali się takim stanem rzeczy. Chcieli, jak najszybciej uruchomić szkołę.
Już 23 kwietna 1945 r. odbyły się zapisy do Szkoły Podstawowej w Cieszynie, a następnego dnia rozpoczęła się nauka. Do szkoły zostało zapisanych 103 dzieci, w tym 41 polskich, a reszta to dzieci Volksdeutschów II, III i IV grupy narodowościowej.
Wszyscy pałali chęcią do nauki w polskiej szkole. Dzieci piszących i czytających w języku polskim było bardzo mało, więc przed nauczycielem stało szczególnie trudne zadanie. Uczniowie robili jednak bardzo duże postępy, tak że w następnym roku szkolnym problem ten nie miał już takiego wymiaru.
Należy podkreślić, że dużą rolę w organizowaniu życia szkoły czy w ogóle życia całej społeczności wiejskiej odegrał ksiądz J. Kleba, który aktywnie uczestniczył w organizowaniu życia kulturalnego w Cieszynie.
W pierwszych latach po wojnie szkoła zaczęła działać jako nośnik cywilizacji. Najpierw pojawiło się w szkole radio (1948 r.), podłączona została woda do budynku szkoły (1956 r.), w tym samym roku zainstalowano telefon i wybudowano budynek gospodarczy, który stoi do dzisiaj. W kolejnych latach szkoła wzbogaciła się o pierwszy rzutnik (1960 r.), pierwszy telewizor (1961r.), a w 1972 r. zakupiono do szkoły pianino.
Kolejne dziesięciolecia w historii szkoły wypełniała modernizacja budynku poprzez usunięcie ze szkoły piecy kaflowych i zastąpienie ich ogrzewaniem CO, a w roku 1996 dobudowania skrzydła z nową kotłownią olejową, toaletami, klasą lekcyjną i gabinetem dyrektora szkoły. Dalsze zmiany związane były ze wstawieniem nowych okien, otynkowaniem budynku i pokryciem dachu blachą. Nasza szkoła należy do najstarszych obiektów oświatowych w Gminie Sośnie i dlatego wymaga ciągłych modernizacji i ulepszeń.